ตำนานเรื่องมู่หลาน
เขียนโดย 巴蜀猛王澹臺六龍
มู่หลานเป็นสตรีจีนในสมัยชุนชิว ที่มิได้มีตัวตนทางประวัติศาสตร์มากมายนัก แต่วีรกรรมของนางก็มีการเล่าขานกันต่อมาในบทกลอน ซึ่งชื่อว่า “มู่หลานซือ” ดังต่อไปนี้
(เนื่องจากกลอนบทนี้ ข้าพเจ้าหาภาษาไทยไม่พบ จึงถอดความจากภาษาจีนด้วยตนเอง โดยรักษาถ้อยคำอย่างเคร่งครัดที่สุด)
木兰诗
โคลงมู่หลาน
唧唧复唧唧，木兰当户织，
จีจีซ้ำจีจี(๑) มู่หลานผินประตูทอผ้า
不闻机杼声，惟闻女叹息。
ไป่ยินเสียงกระสวย ยินเพียงนางถอนใจ
问女何所思，问女何所忆，
ถามเจ้าคิดอันใด ถามเจ้าคะนึงอันใด
女亦无所思，女亦无所忆。
เจ้าไซร้ไร้สิ่งคิด เจ้าไซร้ไร้สิ่งคะนึง
昨夜见军帖，可汗大点兵。
คืนวานเห็นประกาศทัพ ข่านใหญ่ยกรี้พล
军书十二卷，卷卷有爷名，
หนังสือทัพสิบสองบท บทบทมีนามพ่อ
阿爷无大儿，木兰无长兄，
ท่านพ่อไร้บุตรใหญ่ มู่หลานไร้พี่ชาย
愿为市鞍马，从此替爷征。
ใคร่จักซื้ออานม้า จากนี้แทนพ่อรบ
东市买骏马，西市买鞍鞯，
ตลาดออกซื้ออาชา ตลาดตกซื้ออานเจียน(๒)
南市买辔头，北市买长鞭。
ตลาดใต้ซื้อบังเหียน ตลาดเหนือซื้อแส้ยาว
旦辞爷娘去，暮宿黄河边。
รุ่งลาพ่อแม่จาก เย็นพักริมหวงเหอ
不闻爷娘唤女声，但闻黄河流水鸣溅溅。
ไป่ยินเสียงพ่อแม่เพรียกเจ้า เพียงยินน้ำหวงเหอดังซ่าซ่า
旦辞黄河去，暮宿黑山头。
รุ่งลาหวงเหอจาก เย็นพักข้างเขาดำ
不闻爷娘唤女声，但闻燕山胡骑鸣啾啾。
ไป่ยินเสียงพ่อแม่เพรียกเจ้า เพียงยินชาวหูเขาเอี้ยน(๓)ควบดังจิวจิว
万里赴戎机，关山度若飞。
หมื่นลี้ไปสมรภูมิ ด่านเขาผ่านดังบิน
朔气传金柝，寒光照铁衣。
ลมเหนือกรายเกราะทอง(๔) แสงเยือกส่องเสื้อเหล็ก(๕)
将军百战死，壮士十年归。
ขุนทัพร้อยรบตาย ผ่านศึกสิบปีกลับ
归来见天子，天子坐明堂。
กลับมาเฝ้าเทียนจื่อ เทียนจื่อนั่งโถงอำไพ
策勋十二转，赏赐百千强。
บันทึกความชอบสิบสองครา บำเหน็จกว่าร้อยพัน
可汗问所欲，木兰不用尚书郎。
ข่านถามประสงค์ใด มู่หลานไม่เอาซ่างซูหลาง(๖)
愿驰千里足，送儿还故乡。
อยากควบม้าพันลี้ ส่งข้ากลับเมืองนอน
爷娘闻女来，出郭相扶将。
พ่อแม่ยินลูกมา ออกชานประคองกัน
阿姊闻妹来，当户理红妆。
พี่สาวยินน้องมา ผินประตูจัดเสื้อแดง
小弟闻姊来，磨刀霍霍向猪羊。
น้องเล็กยินพี่มา ลับมีดเควี้ยวคว้าวหาหมูแพะ
开我东阁门，坐我西阁床。
เปิดประตูห้องนอนออก พาข้านั่งเตียงตก
脱我战时袍，着我旧时裳。
เปลื้องชุดข้ายามรบ สวมชุดข้าครั้งเก่า
当窗理云鬓，对镜帖花黄。
ผินหน้าต่างจัดสางผม ส่องกระจกแปะฮัวหวง(๗)
出门看火伴，火伴皆惊忙。
ออกบ้านพบเพื่อนหนุ่ม เพื่อนหนุ่มล้วนตะลึง
同行十二年，不知木兰是女郎！
รบด้วยสิบสองปี ไป่ทราบมู่หลานคือสาวน้อย!
雄兔脚扑朔，雌兔眼迷离。
กระต่ายผู้ขาป้องปัด กระต่ายเมียหรี่ตาชม้าย
双兔傍地走，安能辨我是雄雌？
กระต่ายคู่วิ่งบนพื้น ไฉนอาจแยกแยะข้าเป็นผู้เมีย?
(๑) จีจีคือเสียงทอผ้า
(๒) เจียนหมายถึงผ้ารองอาน
(๓) เขาเอี้ยนอยู่ทางเหนือ เป็นที่อาศัยของเผ่าหู
(๔) เกราะหมายถึงเกราะที่เคาะให้สัญญาณไม่ใช่เสื้อเกราะ
(๕) อันนี้ถึงจะหมายถึงเสื้อเกราะ
(๖) ตำแหน่งเลขาธิการ
(๗) กระดาษเครื่องสำอางโบราณไว้แปะหน้าผากให้ออกสีเหลืองเป็นรูปดอกไม้
อธิบายความโดยย่อ คือมู่หลานนั่งทอผ้าถอนใจอยู่หน้าประตูเพราะมีประกาศเกณฑ์ทหาร แต่ที่บ้านไม่มีผู้ชายฉกรรจ์ มีแต่พ่อคนเดียว (ตอนหลังทราบว่ามีน้องชาย แต่ตอนนั้นคงยังเล็ก) จึงออกรบแทนพ่อ หาซื้อม้าซื้ออานจากที่ต่างๆ หลายที่แล้วเดินทางไกล เมื่อหยุดพักตามที่ต่างๆ ก็คำนึงถึงพ่อแม่ตลอด ไปเผชิญอากาศทางเหนืออันหนาวเย็นและผ่านสมรภูมิรบหลายครั้งมีความชอบมาก เทียนจื่อจะตั้งให้เป็นขุนนางแต่มู่หลานไม่เอา ขอกลับบ้านเก่า พ่อแม่พอได้ยินว่าลูกมา สองตายายก็ประคองกันงกๆ ออกมารับ พี่สาวได้ยินว่าน้องจะมาก็รีบจัดแจงเสื้อผ้าให้สวย น้องชายรีบลับมีดจะฆ่าหมูแพะให้พี่สาวกิน พอมาถึงก็เปิดประตูห้องนอนให้นาง พานางนั่งเตียงแล้วเปลื้องชุดเกราะสวมชุดสตรีให้ จัดแจงแต่งผมแต่งหน้า แล้วมู่หลานจึงออกจากบ้านไปหาเพื่อนชายที่เคยรบเคียงบ่าเคียงไหล่กันในสนามรบ ต่างคนต่างตกตะลึงคาดไม่ถึงว่าที่เคยรบด้วยกันมาหลายปีนั้นจริงๆ เป็นสาวสวย คราวนี้ก็ถึงบทเกี้ยวพาราสีกันไปตามเรื่อง
มู่หลานที่ได้ชื่อว่าวีรสตรีคนหนึ่ง เพราะเหตุใดจึงถูกบันทึกไว้ในบทกลอน ก็เพราะเหตุที่นางเปลื้องออกซึ่งอัตลักษณ์ของสตรี แต่งตนเป็นบุรุษเพศ ออกสนามรบเพื่อให้บิดาได้อยู่กับบ้าน เพราะถ้าไม่ไปเสียแล้ว พ่อก็จะต้องไปแทน และนางก็รบเคียงบ่าเคียงไหล่กับผู้ชายถึงสิบสองปี จนตราบถึงที่สุด อัตลักษณ์สิบสองปีในฐานะบุรุษห้าวหาญของนาง ก็ถูกทำลายลงด้วยตัวเอง เมื่อสงครามสงบ ก็ไม่มีความจำเป็นต้องเป็นชายอีกต่อไป
มู่หลานมีลักษณะเป็นหญิงที่ดีมาตั้งแต่ต้น นางปั่นด้ายทอผ้าตามหน้าที่ของสตรี และนางก็เชื่อว่าเป็นสิ่งที่สตรีสมควรกระทำ แต่เมื่อวันคืนที่จำเป็นมาถึง ความรักพ่อของมู่หลาน ทำให้นางตัดสินใจทำสิ่งที่สตรีไม่ทำ นั่นคือ ปลอมเป็นบุรุษเพศออกไปรบ ระยะเวลาสิบสองปีที่ออกไปรบ นางทำตัวเยี่ยงบุรุษทุกประการ (ขอให้ทราบว่านี่เป็นตำนาน หากเป็นเรื่องจริง มู่หลานไม่มีทางปกปิดได้นานขนาดนั้น) แต่เวลายาวนานขนาดนั้น นางก็ยังเก็บความเป็นสตรีเอาไว้ตลอด และเมื่อได้โอกาสที่จะกลับมาเป็นผู้หญิงอย่างเก่า นางก็ดีอกดีใจตื่นเต้น ปลดเปลื้องเสื้อเกราะ กลับสู่อาภรณ์หญิง ผัดแป้งแต่งหน้า ออกชม้ายเมียงหนุ่มๆ อย่างที่สตรีปกติทำกัน
พื้นที่ในตำนานของนางเริ่มต้นก็ต่อเมื่อนางตัดสินใจผละจากความเป็นสตรี มีพฤติกรรมเยี่ยงบุรุษเพศ จะกล่าวได้หรือไม่ว่า พฤติกรรมอย่างนี้เท่านั้น ที่เปิดโอกาสให้สตรีมีอันถูกบันทึกกับเขาบ้าง หากพวกเธอดำเนินชีวิตตามแบบอย่างสตรีที่ดี คือปั่นด้ายทอผ้า เลี้ยงดูบุตร ปรนนิบัติสามี ก็ไม่มีโอกาสที่จะปรากฏตัวตนในประวัติศาสตร์
ทางเลือกของสตรีจะมีแต่ ๑. ใช้ชีวิตตามกรอบประเพณีและถูกลืม ๒. ทิ้งความเป็นสตรีและถูกบันทึก เท่านั้นหรือ?
ทางเลือกที่สามก็มี และน่าสนใจไม่แพ้กัน แต่ผู้ที่ทำได้อย่างสวยงามที่สุดจนถึงทุกวันนี้ เห็นจะมีแต่เตียวเสี้ยน (ซึ่งในความจริงชื่อของเธอก็ถูกแต่งขึ้น เพราะตัวจริงไม่ได้บันทึกชื่อไว้เป็นทางการ) ผู้ทำได้ทั้งรักษาความเป็นสตรี และทั้งถูกยกย่องว่าเป็นผู้เสียสละเพื่อชาติ
Source : http://www.thaisamkok.com/forum/index.php?showtopic=9455&mode=threaded
Hua Mu Lan is a great female hero in history.
Hua Mulan is a heroine who joined an all-male army, described in a famous Chinese poem known as the Ballad of Mulan. The poem was first written in the Musical Records of Old and New from the 6th century, the century before the founding of the Tang Dynasty; the original work no longer exists, and the original text of this poem comes from another work known as the Music Bureau Collection, an anthology of lyrics, songs, and poems, compiled by Guo Maoqian during the 12th century. The author explicitly mentions the Musical Records of Old and New as his source for the poem. Whether she was a historical person or whether the poem was an allegory has been debated for centuries—it is unknown whether the story has any factual basis.
Overview :
In the story, Mulan disguised herself as a man to take her elderly father's place in the army. She was later offered a government post by the emperor himself after her service was up. However, unwilling to commit anymore to the forces, she turned down the position so she could return to her family immediately. When her former colleagues visited her at home, they were shocked to see her dressed as a woman. The poem ends with the image of a female hare (Mulan) and a male hare (her comrades) running side by side, and the narrator asking how anyone could tell them apart.
The time setting of the story is uncertain. The earliest accounts of the legend state that she lived during the Northern Wei dynasty (386–534). However another version reports that Mulan was requested as a concubine by Emperor Yang of Sui China (reigned 604–617). Evidence from the extant poem suggests the earlier interpretation.
The poem is a ballad, meaning that the lines do not necessarily have equal numbers of syllables. The poem is mostly composed of five-character phrases, with just a few extending to seven or nine.
There are three uses of onomatopoeia in the poem. The sound of Mulan's weaving (or her lamentations) is 唧唧 jī-jī (i.e., "click-clack"); the Yellow River babbles 溅溅 jiān-jiān (i.e., "splish-splash") to her as she departs from it; at the military encampment the horses cry 啾啾 jiū-jiū (i.e., they whinny).
The story was expanded into a novel during the late Ming Dynasty (1368–1644). Over time, the story of Hua Mulan rose in notoriety as a folk tale among the Chinese people on the same level as the Butterfly Lovers. In 1998, Disney released an animated movie entitled Mulan very loosely based on the story.
Name :
The word mulan refers to the "Magnolia liliiflora". (mù by itself means "wood" and lán means "orchid".) The heroine of the poem is given many different family names in the various versions of her story. According to History of the Ming, her family name is Zhu, while the History of the Qing say it is Wei. The Ballad of Mulan doesn't give her family name. The Ming scholar Xu Wei offers yet another alternative when, in his play, he gives her the family name Huā (meaning "flower"). This latter name has become the most popular in recent years in part to its more poetic meaning. Her complete name is then 花木兰, transcribed as Huā Mùlán in Pinyin and Hua1 Mu4-lan2 in Wade-Giles.
The Disney animated film popularised the version "Fa Mulan". This "Fa" pronunciation of 花 is found in various Chinese languages including Cantonese, while "Mulan" is the phonetic translation from Mandarin.
Hua Mulan in popular culture : English language literature
Maxine Hong Kingston re-visits Mulan's tale in her text, The Woman Warrior.
Yao Mulan, Lin Yutang's main character in his English novel Moment in Peking, is named after the legendary warrior.
In the alternative-history fantasy series Temeraire, by Naomi Novik, specifically, the book Throne of Jade, the legend of Mulan is (indirectly) referred to, as a woman taking her father's place in the military, taking the role of an aerial commander on dragonback. In deference to this honored legend, all officers in the Chinese Aerial Corps are women, which sets it apart from the English Corps, which uses female officers only for Longwings, a dragon breed which refuses male captains.
In The Dragonstone by Dennis McKiernan, the character Aiko is a Hua Mulan inspired warrior who sneaks off to battle against imperial decree.
Movie Film :
The story of Hua Mulan has inspired a number of film and stage adaptations without taking into account pre-modern Chinese plays and operas about the subject. These include the following:
Hua Mulan Joins the Army (1927 film) - a Chinese silent film released by the Tianyi Film Company and directed by Li Pingqian
Mulan Joins the Army (1928 film) - Mingxin Film Company production, directed by Hou Yao. The film was unsuccessful, in part due to the Tianyi film that was released the previous year
Mulan Joins the Army (1939 film) - popular Chinese film made during the war, directed by Bu Wancang
Hau Mu Lan (1964 film) - Hong Kong opera film
Mulan (1998 film) - Disney animated feature based on the Mulan legend
"Mulan 2" (2004 film) - Disney animated sequel following Mulan
Hua Mu Lan (1999 series) - Taiwan CTV period drama serial starring Anita Yuen as Hua Mu Lan
Miscellaneous :
Hua Mulan Crater on Venus is named after her.
A character inspired by Hua Mulan is the mascot of the FIFA Women's World Cup 2007 in China.
New Tang Dynasty TV's 2006 Chinese Spectacular featured a stage performance of the story of Mulan.
Hua Mulan was included as a card in the Anachronism card game by TriKings.[1]
In 2005–2006, the Disney movie was replicated as a playable world in the video game Kingdom Hearts II.
In the Discovery Channel series "Warrior Women", aptly hosted by actress Lucy Lawless, the legend of Mulan is referenced as having been inspired by the true story of Chinese female general Wang Cong'er.
木兰辞(The Ballad of Mulan)
木 蘭 辭
唧唧復唧唧，木蘭當戶織。
不聞機杼聲，唯聞女嘆息。
問女何所思？問女何所憶？
女亦無所思，女亦無所憶。
昨夜見軍帖，可汗大點兵，
軍書十二卷，卷卷有爺名。
阿爺無大兒，木蘭無長兄，
愿為市鞍馬，從此替爺征。
東市買駿馬，西市買鞍韉，
南市買轡頭，北市買長鞭。
朝辭爺娘去，暮宿黃河邊。
不聞爺娘喚女聲，但聞黃河流水鳴濺濺。
旦辭黃河去，暮至黑山頭。
不聞爺娘喚女聲，但聞燕山胡騎聲啾啾。
萬里赴戎機，關山度若飛。
朔氣傳金柝，寒光照鐵衣。
將軍百戰死，壯士十年歸。
歸來見天子，天子坐明堂。
策勛十二轉，賞賜百千強。
可汗問所欲，“木蘭不用尚書郎，
愿借明駝千里足，送兒還故鄉。”
爺娘聞女來，出郭相扶將。
阿姊聞妹來，當戶理紅妝。
小弟聞姊來，磨刀霍霍向豬羊。
開我東閣門，坐我西閣床。
脫我戰時袍，著我舊時裳。
當窗理云鬢，對鏡貼花黃。
出門看火伴，火伴皆驚惶。
同行十二年，不知木蘭是女郎。
“雄兔腳扑朔，雌兔眼迷離﹔
兩兔傍地走，安能辨我是雄雌！”
中國古典文學精粹選讀(上)
北京：語文出版社
1995年5月第一版
----
輸入：波涌
---------------------------------
Ode of Mulan
Anonymous (c.5 A.D.)
Form: yueh-fu
Tsiek tsiek and again tsiek tsiek,
Mu-lan weaves, facing the door.
You don't hear the shuttle's sound,
You only hear Daughter's sighs.
They ask Daughter who's in her heart,
They ask Daughter who's on her mind.
"No one is on Daughter's heart,
No one is on Daughter's mind.
Last night I saw the draft posters,
The Khan is calling many troops,
The army list is in twelve scrolls,
On every scroll there's Father's name.
Father has no grown-up son,
Mu-lan has no elder brother.
I want to buy a saddle and horse,
And serve in the army in Father's place."
In the East Market she buys a spirited horse,
In the West Market she buys a saddle,
In the South Market she buys a bridle,
In the North Market she buys a long whip.
At dawn she takes leave of Father and Mother,
In the evening camps on the Yellow River's bank.
She doesn't hear the sound of Father and Mother calling,
She only hears the Yellow River's flowing water cry tsien tsien.
At dawn she takes leave of the Yellow River,
In the evening she arrives at Black Mountain.
She doesn't hear the sound of Father and Mother calling,
She only hears Mount Yen's nomad horses cry tsiu tsiu.
She goes ten thousand miles on the business of war,
She crosses passes and mountains like flying.
Northern gusts carry the rattle of army pots,
Chilly light shines on iron armor.
Generals die in a hundred battles,
Stout soldiers return after ten years.
On her return she sees the Son of Heaven,
The Son of Heaven sits in the Splendid Hall.
He gives out promotions in twelve ranks
And prizes of a hundred thousand and more.
The Khan asks her what she desires.
"Mu-lan has no use for a minister's post.
I wish to ride a swift mount
To take me back to my home."
When Father and Mother hear Daughter is coming
They go outside the wall to meet her, leaning on each other.
When Elder Sister hears Younger Sister is coming
She fixes her rouge, facing the door.
When Little Brother hears Elder Sister is coming
He whets the knife, quick quick, for pig and sheep.
"I open the door to my east chamber,
I sit on my couch in the west room,
I take off my wartime gown
And put on my old-time clothes."
Facing the window she fixes her cloudlike hair,
Hanging up a mirror she dabs on yellow flower powder
She goes out the door and sees her comrades.
Her comrades are all amazed and perplexed.
Traveling together for twelve years
They didn't know Mu-lan was a girl.
"The he-hare's feet go hop and skip,
The she-hare's eyes are muddled and fuddled.
Two hares running side by side close to the ground,
How can they tell if I am he or she?"
From:The Flowering Plum and the Palace Lady: Interpretations of Chinese Poetry
By Han H. Frankel, Yale University Press, 1976.
-----------------------------
Rough translation from Chinese:
The insects chirping happily outside,
Mulan sat opposite the door weaving;
No sound of the shuttle was heard,
Only sighs of the girl.
When asked what she was pondering over,
When asked what she had called to mind,
Nothing special the girl was pondering over,
Nothing special had the girl called to mind.
Last night she saw the military announcement,
The Emperor was conscripting,
There were twelve announcements of conscription,
And Father's name was in every one of them.
Father had no grown son,
Nor Mulan an older brother;
She wanted to buy a saddle and horse,
And from now on fought in place of her Father.
In the eastern market she bought a fine steed,
In the western market a saddle and a pad,
In the southern market a bridle,
In the northern market a long whip.
At daybreak she bid farewell to her parents,
At sunset she bivouacked by the Yellow River;
What met her ears was no longer her parents' call,
But the gurgles and splashes of the rushing waters.
At daybreak she left the Yellow River,
At sunset she arrived at the top of the Black Hill;
What met hers ears was no longer her parents' call,
But barbarians' horses neighing in the Yanshan Mountains.
On the expedition of thousands of miles to the war,
She dashed across mountains and passes as if in flight;
In the chilly northern air night watches clanged,
In the frosty moonlight armour and helmet glistened,
Generals laid down their lives in a hundred battles,
And valiant soldiers returned after ten years' service.
When she returned to an audience with the Son of Heaven,
The Son of Heaven sat in the Hall of Brightness.
A promotion of many ranks was granted for her merits,
With a reward than amounted to thousands of strings of cash.
The Khan asked Mulan what she desired to do.
'I don't need any high official position,
Please lend me a sturdy mount that is fleet of foot,
And send me back to my hometown.'
When her parents heard their daughter was coming,
They walked out of the town, each helping the other;
When the elder sister heard the younger sister was coming,
She decked herself out in her best by the door;
When her younger brother heard his sister was coming,
He whetted a knife and aimed it at a pig and a sheep.
Opened the door of my east chamber,
And then sat down on the bed in my west chamber;
Taking off the armour worn in wartime,
Attired myself in apparel of former times;
By the window I combed and coiffed my cloudy hair,
Before the mirror I adorned my forehead with a yellow pattern.
When Mulan came out to meet her battle companions,
They were all astounded and thrown into bewilderment.
Together they had been in the army for a dozen years or so,
Yet none had known that Mulan was actually a girl.
The male rabbit kicks its fluffy feet as it scampers,
The eyes of female rabbit are blurred by fluffy tufts of hair,
But when they run side by side in the field,
You can hardly tell the doe from the buck!
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.